Eigen Haardwijk, Gistel

De huidige Eigen Haardwijk telt 106 woningen. De wijk werd gebouwd in twee fasen. De eerste bouwfase heeft sterke gelijkenissen met de Kasbahwoningen in Hengelo (1973) ontworpen door de Nederlandse architect Piet Blom, maar evenzeer met de Close House (1956) van het Britse architectenduo Alison & Peter Smithson. De architectuur uit die periode wordt gekenmerkt door het zoeken naar individualiteit binnen ordening of anders verwoord een laveren tussen ‘variatie’ en ‘systeem’. Ook de architecten Paul Viérin en Guy Van Schaftinghen hebben voor de lay-out van het stedenbouwkundig plan sterk ingezet op ‘herkenbaarheid’ en ‘individualiteit’ binnen de repetitie en schakeling van een beperkt aantal woningtypes.

Om de aanwezige maar onzichtbaar geworden kwaliteiten opnieuw duidelijk te stellen, zetten we daarom in op volgende strategieën: differentiatie in woningtypologieën en publieke ruimte, woonerf, ‘hortus conclusus’ (een besloten hof) en coherentie. In eerste instantie wordt nagegaan welke aanpassingen de woningen moeten ondergaan om met ‘geringe’ middelen een upgrade te garanderen op langere termijn. We opteren voor de sloop van twee energetisch ongunstige woningtypes, die we vervangen door een compacte grondgebonden woning. Daarnaast stellen we voor om de verloederde garageboxen te slopen en de vrijgekomen ruimte te benutten voor een herschikking van het publiek domein en het realiseren van nieuwe bouwvolumes met andere types van wonen (appartementen, gekoppelde woningen en rijwoningen). Door in te zetten op een typologische variatie wordt het zo mogelijk een gemengde wijk te generen met menging van verschillende initiatieven (huur en koop), generaties en sociale geledingen. Daarnaast worden ook sociale functies voorzien zoals een nieuw buurthuis en een kinderdagverblijf, gelegen aan een buurtplein die fungeert als multifunctionele ontmoetingsplek.

De Eigen Haardstraat is ontworpen als een reeks van aaneensluitende woningen, gegroepeerd rond rustige kleine groengebieden, ontsloten met één doodlopende straat. Het omvormen van de ‘pijpenkop’, slechts een rationeel instrument voor ontsluiting, tot woonerf laat toe de enorme rust binnen de woonclusters te behouden en biedt daarenboven meer aanleiding voor sociale interactie en toe-eigening. Zo vormt het een hefboom voor de opwaardering van de leefomgeving.
Het inzetten van een ‘hortus conclusus’ als een ommuurde tuin waarbinnen op een discrete manier geparkeerd kan worden biedt dan weer het voordeel dat de grens tussen publiek domein en privétuin duidelijk gematerialiseerd wordt.

OpdrachtAnalyse en ontwerp voor renovatie en vervangbouw van 120 sociale woningen, 2018 - heden
OpdrachtgeverCVBA Woonwel, Oostende
LocatieEigenhaardstraat te Gistel
SamenwerkingL.U.S.T Architecten, Artex bvba (stabiliteit, technieken en EPB)
KunstintegratieDirk Zoete
ReferentiePiet Blom - Kasbahwoningen - Hengelo; Alison & Peter Smithson - Close House - London