Open Oproep: Woonontwikkelingsstrategie voor de De Vlashaard, Wevelgem

De elementen die de sites en hun landschap vormgeven, zoals de topografie, beekvalleien en grachten, de bomen(rijen), de trage wegen, de (door)zichten, … zijn bepalend voor het huidige, schijnbaar eenvoudige, maar complex karakter van beide sites. Sites die de indruk geven ‘onaangeroerd’ te zijn maar in werkelijkheid een rijke natuurlijke en sociale geschiedenis kennen waar de verweving van menselijke en natuurlijke activiteiten ontegensprekelijk haar sporen heeft  nagelaten. Vertrekkende van wat reeds voorhanden is, voegt elke ontwikkeling een betekenisvolle laag toe aan de bestaande palimpsest. Dit is geen pleidooi voor een reconstructiee van een historisch landschap. Dat zou absurd zijn. Het is wel een pleidooi om gebruikmakend van de bestaande kwaliteiten en sporen, gecombineerd met nieuwe elementen opnieuw een betekenisvol landschap te construeren.

Voor de opmaak van de woonontwikkelingsstrategie voor de vier opgegeven projectsites werden door het ontwerpteam een aantal duurzame en ruimtelijke doelstellingen geformuleerd. Het uiteindelijke resultaat is het een heel open plan waarbij slechts twee van de vier sites worden ontwikkeld. De gekozen sites worden gekenmerkt door de nabijheid van een (dorps)kern, openbaar vervoer en de mogelijkheid om aan te takken op zachte verbindingen naar het centrum. De aangesneden sites worden niet volledig bebouwd. Er wordt gekozen om de percelen nooit in hun totaliteit aan te snijden. Het masterplan gaat uit van een selectieve densiteit en wil vooral ruimte laten. Op deze manier kan de betrokkenheid en relatie tot het landschap versterkt worden. Daarnaast trekt het masterplan duidelijke grenzen. Net door deze grens tussen natuur en menselijke ingreep te stellen kan het landschap tot dicht tegen de ontwikkeling komen. en wordt een verdere inname van het landschap tegengegaan. Er ontstaat een directe relatie tussen de bebouwing en zijn natuurlijke context. In tegenstelling tot de harde begrenzing van het landschap met het talud, fungeren de gebouwen en de witruimte ertussen als vingers die de bestaande woningen en het natuurlijk landschap linken. Het ontwerp verknipt de site tot langwerpige stroken die fysieke en visuele connecties aanmoedigen.Door deze stroken te verschuiven/verlagen/versmallen, ontstaat een differentiatie aan typologie, profiel en uitdrukking. De site ademt een dorpse sfeer uit. Het masterplan focust m.a.w op een uitgebreide woningtypologie, een divers bewonersprofiel, en een divers scala aan publieke ruimte met een grote focus op het landschap. De publieke ruimte tussen en in de gebouwen wordt niet geprogrammeerd, maar laat diverse invullingen mogelijk door en voor de bewoners. Verknoping en interactie tussen mensen komt centraal te staan. Ze geven de site ademruimte en vormen zo een hefboom voor de opwaardering van de leefomgeving.

Kunstenaar Philip Aguirre y Otegui interfereert op een punctuele wijze in de publieke ruimte en herleidt de site tot een menselijke schaal. Hij poneert op het dorpsplein een zitbank, fontein, zuil, kiosk, … waardoor er verschillende plekken en sferen ontstaan. Zo kan de buurt barbecueën in de gemetste toren, kinderen spelen in de kiosk en ouderen contempleren op de zitbank. De poëtische raadselachtigheid van de objecten prikkelt de gebruiker, als een licht surrealistische plek waar niets kan maar alles mogelijk is. En net de invulling van het fragment door de gebruiker, brengt de kwaliteiten van de ruimtes naar voren.

OpdrachtOpmaak van een woonontwikkelingsstrategie en eventuele realisatie van de eerste fase sociale woningen
OpdrachtgeverSociale woningmaatschappij De Vlashaard
LocatieWevelgem
SamenwerkingRaamwerk, MAARCH
KunstintegratiePhilippe Aguirre Y Otegui