Basisschool Nieuw Zuid, Antwerpen

Het nieuwe stadsdeel ‘Nieuw Zuid’ te Antwerpen wordt gekenmerkt door sterke entiteiten. Het ontwerp voor deze dubbele basisschool met gemeenschapsvoorzieningen vormt een element dat orde schept in de ruimere omgeving met overwegend woonweefsel. In functie van licht, zicht en ruimte beperken we de bouwhoogte tot vier bovengrondse en twee ondergrondse bouwlagen. Zo krijgt het gebouw een duidelijk ander statuut, een rustpunt in een dens weefsel van blokken, balken en torens.
Om van deze school een spilfiguur en het culturele hart van de buurt te maken is het belangrijk om gebouw en omgeving op elkaar af te stemmen. We ontpitten het gebouw: centraal wordt een open atrium gevormd in functie van de plaatsing van de buurtsporthal. Het biedt plaats aan een grote speelplaats en trekt daarenboven licht tot dieper in het gebouw. Elk lokaal krijgt zo een dubbele oriëntatie waardoor je het verloop van de dag voelt.

Door de synergie van de typologie van een publiek gebouw met een schoolgebouw oogt het gebouw eenduidig en evenwichtig. Net hierin kan het ontwerp sterk verschillen met andere ontwikkelingen in Nieuw-Zuid en zo een herkenbare entiteit worden. Daarnaast verleent de ritmiek in de gevels het gebouw een openbaar en kindvriendelijk gelaat, dat mede door de materialisatie tactiliteit en edelheid uitstraalt. Rondom het gebouw wordt een luifel voorzien die bij uitstek het aspect voor kunstintegratie vormt. Kunstenaar Nikolaas Demoen voegt een poëtisch element toe, op menselijke schaal, een verwijzing naar enerzijds het huiselijke, een bord en anderzijds de kindertijd, waterverf.  De inspiratie komt van de prachtige kloosterkerk in het Italiaanse Pomposa waar in de gevel keramische borden zijn ingewerkt alsof er huisraad is geofferd aan de kerk.

Het initiatief om twee scholen samen onderdak te bieden in één gebouw is vanuit de onderwijsgemeenschap een aanzet om een brede leeromgeving te creëren. Daarom ontwierpen we een gebouw dat enerzijds deelbaar is en al dan niet gelijktijdig bruikbaar is door verschillende actoren, maar anderzijds ook uitnodigt tot delen, tot samen activiteiten organiseren. Voor beiden is een bedachtzame schikking van het programma opportuun. De sporthallen worden zo samen met hun ondersteunende lokalen voor ongeveer de helft ondergronds geduwd. Het programma van de twee scholen komt in een krans daar bovenop met middenin de grote speelplaats. Op die manier komen de gedeelde functies van de school op niveau van het maaiveld te liggen, wat de levendigheid op straat ten goede komt. Aanvullend voorzien we een aparte speelzone voor beide kleuterscholen en maken we op het dak plaats voor educatief inzetbare groen. Verder zijn in de toekomst misschien andere invullingen gewenst. De draagstructuur moet daarom tijdelijke en permanente wijzigingen in ruimtegebruik toelaten.

OpdrachtDesign & Build project dubbele basisschool & sporthal, 2017
OpdrachtgeverAG VESPA
LocatieNieuw Zuid, Antwerpen
SamenwerkingECTV (architectuur), Tractebel Engie (technieken, akoestiek, stabiliteit), LAND-landschapsarchitecten (landschap)
KunstintegratieNikolaas Demoen
Algemene aannemingForemost Immo NV (Denys nv)
FotografieDieter Van Caneghem